Alles wat je moet weten over zwarte puntjes of mee-eters: oorzaken, voorkomen & verzorging

Zwarte puntjes of mee-eters zijn kleine bultjes die verschijnen aan het huidoppervlak wanneer een haarzakje verstopt geraakt met talg, vuil en dode huidcellen. Deze verstoppingen worden zichtbaar als zwarte puntjes wanneer de talg, die de opening van de porie blokkeert, in contact staat met de lucht. Hierdoor oxideert de talg en ontstaat de kenmerkende bruinzwarte kleur.

Zwarte puntjes worden ook wel ‘open’ comedonen genoemd, omdat de opening van het haarzakje openblijft. ‘Comedonen’ is de wetenschappelijke naam voor mee-eters.

Mee-eters komen meestal voor op de volgende lichaamsdelen:

• Gezicht (kin, neus, voorhoofd)
• Schouders
• Armen
• Nek
• Borst
• Rug¹

Naast zwarte puntjes zijn er ook nog witte puntjes die een licht andere oorzaak hebben.

Mee-eters ontstaan door een teveel aan talg dat gaat ophopen in een haarfollikel (of porie) en die, in combinatie met dode huidcellen, de porie (of haarfollikel) gaat blokkeren.

Onderliggend zijn er verschillende factoren die het risico op zwarte puntjes of mee-eters vergroten:

• Wanneer je lichaam buitensporig veel talg afscheidt, bijvoorbeeld tijdens de adolescentie wanneer hormonale wijzigingen de productie van talg aanzienlijk doen stijgen, voor of tijdens de menstruatie of bij het innemen van orale anticonceptiemiddelen.
• Wanneer de haarfollikels geïrriteerd raken doordat het proces waarbij dode huidcellen afschilferen niet goed loopt.
• Bij een toename van bepaalde bacteriën op de huid –Propionibacterium acnes (P. acnes) bacterie is de meest bekende.
• Wanneer de huid voortdurend aangeraakt wordt met ongewassen handen (wrijven, krabben, duwen).

Zwarte puntjes of mee-eters komen zo vaak voor dat sommige onderzoekers stellen dat iedereen er wel eens last van heeft in zijn leven. Mee-eters komen vooral voor bij tieners tijdens de adolescentie, maar ook 20 % van de volwassenen heeft er last van.

Door de donkere kleur is een mee-eter of zwart puntje makkelijk zichtbaar op de huid. Zwarte puntjes of mee-eters zijn niet pijnlijk maar ze kunnen zich wel ontwikkelen tot puistjes. Dit gebeurt wanneer bacteriën zich in de verstopte haarfollikels gaan vermenigvuldigen, waarbij ontsteking en roodheid ontstaat. ¹

Er zijn verschillende mogelijkheden om je te helpen met je zwarte puntjes of mee-eters. Met een goede dagelijkse routine geraak je al een heel eind. Er zijn echter ook gespecialiseerde behandelingen beschikbaar die gebruikt worden als je heel veel mee-eters hebt die steeds overgaan in puistjes.

De meest voorkomende manieren om mee-eters te verwijderen zijn:

Behandelingen vrij van voorschrift (OTC)

Je kan kiezen voor een behandeling tegen zwarte puntjes of mee-eters die vrij verkrijgbaar is in een supermarkt, apotheek of parapharmacie. Dergelijke behandelingen bestaan onder verschillende vormen zoals gels, crèmes en patches/strips en moeten rechtsreeks op de huid aangebracht worden. Deze producten bevatten vaak ingrediënten zoals resorcinol en benzoylperoxide die de huid stimuleren om dode huidcellen te verwijderen, overtollig talg uit te drogen en het teveel aan bacteriën te doden.

Manuele verwijdering

Bij een dermatoloog kun je een afspraak inboeken om je mee-eters manueel te verwijderen. Hierbij maakt men gebruik van een specifiek instrument, een extractor, dat bestaat uit een handvat met een metalen lusje aan het uiteinde. Eerst wordt het oppervlak van het propje dat de verstopping veroorzaakt een beetje losgemaakt. Daarna plaatst de dermatoloog de lus van de extractor rond de mee-eter en drukt hij voorzichtig het talgpropje uit porie naar buiten.

Chemische peeling

Chemische peelings kunnen dode huidcellen verwijderen en dus ook de verstoppingen die mee-eters veroorzaken in het gezicht. Bij een peeling wordt een chemische stof op de huid aangebracht, waardoor de bovenste huidlagen gaan afschilferen. Hierdoor wordt de onderliggende huidlaag vrijgemaakt. Je kunt milde peelings gewoon zelf bij de apotheek kopen om vervolgens thuis aan te brengen, terwijl sterkere peelings enkel door dermatologen of schoonheidsspecialistes uitgevoerd worden.

Laser, lichttherapie & microdermabrasie

Hoewel deze therapieën allemaal geschikt zijn om zwarte puntjes en mee-eters aan te pakken, worden deze amper gebruikt. Laser- en lichttherapie maken gebruik van geconcentreerd licht om bacteriën op de huid te doden of de talgproductie te verminderen. Zowel licht- als laserstralen kunnen onder het huidoppervlak komen en zwarte puntjes behandelen zonder de bovenste huidlaag te beschadigen.¹

Microdermabrasie is een proces dat kan worden uitgevoerd door een dermatoloog. Een speciaal instrument met een ruw oppervlak wordt gebruikt om de bovenste laag van de huid te exfoliëren. Hierbij wordt de bovenste laag van de huid  die de verstoppingen bevat verwijderd.

Medicijnen op voorschrift

Enkel in uitzonderlijke gevallen van zware aanhoudende acne zal je arts een voorschrift geven voor medicatie. Dit kunnen bijvoorbeeld medicijnen met vitamine A zijn. Vitamine A kan helpen om verstoppingen in de follikel te voorkomen en het verwijderen van dode huidcellen stimuleren.

De meeste zwarte puntjes of mee-eters zullen vanzelf weer verdwijnen na ongeveer 6 tot 8 weken. Het is af te raden om een mee-eter of zwart puntje uit te knijpen. Door al het porren, knijpen en prikken loop je het risico je huid te irriteren waardoor deze rood en vlekkerig wordt. Je loopt ook meer risico om de follikel te beschadigen en het talgpropje, samen met extra bacteriën uit de omgeving, dieper in je huid te brengen waardoor je meer risico loopt op een puistje. . Hoewel het uitknijpen van een mee-eter in eerste instantie erg bevredigend kan zijn, kan het op lange termijn littekens en ontstekingen veroorzaken.

In plaats van je mee-eters of zwarte puntjes zelf uit te knijpen, kies je beter voor een afspraak bij een schoonheidsspecialiste om je zwarte puntjes of mee-eters sneller te doen verdwijnen.

In zwaardere gevallen blijft de dermatoloog de meest aangewezen persoon om een behandeling op jouw maat te bespreken.

Je kan zelf een aantal maatregelen nemen om de  vorming van mee-eters zoveel mogelijk te voorkomen.

Was je gezicht regelmatig

Het helpt om ’s morgens je gezicht te wassen bij het ontwaken en ’s avonds voor het slapengaan. Meer dan 2x per dag je gezicht wassen is niet aangeraden aangezien dit je huid kan irriteren en net meer mee-eters kan veroorzaken. Gebruik een zachte reiniger om je gezicht te wassen, eentje die je huid niet irriteert of roodheid veroorzaakt. Gebruik lauw water en een mild product met zeep zonder zeep. Sommige reinigingsproducten bevatten eveneens antibacteriële ingrediënten die kunnen helpen met de P. acnes bacteria¹ (die in grotere mate voorkomt bij personen met mee-eters). 

Vermijd producten met alcohol, die drogen je huid te veel uit waardoor de huid de talgproductie gaat verhogen om dit te compenseren.

Gebruik olievrije producten

Verzorgingsproducten die olie bevatten kunnen bijdragen tot de vorming van mee-eters bij een huid die uit zichzelf al veel talg produceert. Te veel olie (of andere comedogene ingrediënten) kan bijdragen tot het verstoppen van de haarfollikels en het ontstaan van mee-eters. Het kiezen van olievrije niet-comedogene verzorgingsproducten is belangrijk. Denk niet alleen aan je face wash maar kijk ook eens naar je dagcrème, zonnebrandcrème, lotion en make-upproducten. Hiermee los je niet alles op, maar het zal in elk geval voorkomen dat je mee-eters verergeren.

Exfoliëren

Je kunt ook exfoliërende maskers en scrubs gebruiken om dode huidcellen van het gezicht te verwijderen en de vorming van mee-eters te verminderen. Vermijd echter om te hard te wrijven of producten die de huid kunnen irriteren.¹

De boodschap hier is om niet te overdrijven.

Mee-eters komen bij veel mensen voor, en er zijn verschillende manieren om ze te behandelen en te voorkomen. Of je nu genoeg hebt aan een goede verzorgingsroutine of nood hebt aan gespecialiseerde producten zoals chemische peelings, weet dat er voor iedereen die last heeft van mee-eters en zwarte puntjes een manier bestaat om ze onder controle te houden.